Tarımsal AR-GE Destekleri Alarm Veriyor: Türkiye, 2000 Yılının Dahi Gerisine Düştü!
Tarım Politikaları Uzmanı Ergin Kahveci’den Şok Rakamlar: Kamusal AR-GE Desteği 24 Yılda Eridi.
13/11/2025 16:36 | Son Güncelleme : 17/11/2025 01:29 | Haber Merkezi
Tarımsal AR-GE Destekleri Alarm Veriyor: Türkiye, 2000 Yılının Dahi Gerisine Düştü!
Tarım Politikaları Uzmanı Ergin Kahveci’den Şok Rakamlar: Kamusal AR-GE Desteği 24 Yılda Eridi.
ANKARA – Tarım Politikaları Uzmanı Ergin Kahveci, Türkiye'nin tarımsal araştırma ve geliştirme (AR-GE) alanına ayırdığı kamusal kaynakların hızla azaldığına dikkat çekerek, ülkenin tarım politikasının adeta "bu işte yokum" noktasına geldiğini belirtti. Kahveci'nin yayınladığı veriler, tarımsal AR-GE desteklerinin hem mutlak değerde hem de Tarımsal Üretim Değeri'ne (TÜD) oranla ciddi bir düşüş yaşadığını gözler önüne seriyor.
Destekler Dip Noktada: 2000 Yılının Gerisinde Bir Bütçe
Kahveci’nin verilerine göre, kamusal AR-GE desteklerinin dolarlık karşılığı 2014 yılındaki zirvesinden sonra hızla eridi:
| Yıl | Kamusal AR-GE Destekleri (Milyon $) |
| 2000 | 23,82 |
| 2014 | 170,01 (Zirve) |
| 2018 | 90,52 |
| 2020 | 64,06 |
| 2022 | 26,51 |
| 2024 | 20,19 |
Uzman Kahveci, 2024 yılındaki 20,19 milyon dolarlık desteğin, 2000 yılındaki 23,82 milyon dolarlık rakamın dahi gerisinde kaldığını vurguladı.
Oranlar OECD ve AB Ortalamasının Çok Altında
Türkiye'nin tarımsal AR-GE’ye olan yatırımının ciddiyeti, desteklerin Çiftlik Kapısı Üretim Değeri’ne (TÜD) oranına bakıldığında daha net anlaşılıyor.
| Bölge/Ülke | 2000 TÜD Oranı (%) | 2024 TÜD Oranı (%) |
| Türkiye | 0,089 | 0,0243 |
| OECD Ortalaması | 1,141 | 1,114 |
| AB Ortalaması | 1,525 | 1,60 |
Kahveci, Türkiye’nin bu oranda 2000 yılına göre bile neredeyse dört kat gerilediğini (%0,089’dan %0,0243’e) belirtirken, OECD ve AB ortalamasının (%1,114 - %1,6) Türkiye'nin oranından (2024'te %0,0243) katbekat yüksek olduğuna dikkat çekti.
Arjantin Örneği: İstikrarsızlık Yıkımı
Kahveci, OECD üyesi olmayan ülkelerden Arjantin örneğini de inceleyerek, istikrarsızlığın tarıma etkilerini gösterdi. 2013'te 361,79 milyon dolarla AR-GE desteğinde pik yapan Arjantin'in, 2024'te 116,9 milyon dolara düştüğünü; en önemlisi, genel ekonomik kararlar nedeniyle TÜD değerinin 2023’te 124 milyar dolardan 2024'te 59 milyar dolara düştüğünü belirtti. Bu zikzakların, tarımsal ekonominin küresel fiyatlar ve genel ekonomik kararlar nedeniyle yapısal bir istikrar gösteremediğini kanıtladığını ifade etti.
Uzmanın Çağrısı: Kazan Odaklı Politika Şart
Tarımsal AR-GE yatırımlarının bir ülkenin gelişmesi için hayati öneme sahip olduğunun altını çizen Kahveci, bu yatırımların tek başına yeterli olmadığını vurguladı.
Ergin Kahveci'ye göre tarımda başarı için "Gerek Şart":
-
İstikrarlı bir ekonomi ve küresel ticaret ortamı.
-
İstikrarlı ve süregen bir Çiftlik Kapısı Üretim Değeri (Kazanç).
-
"Kazanç Odaklı" bir genel ekonomik ideoloji.
-
AR-GE yatırımları ile desteklenen Tarımsal Ekonomi kurallarının geçerli kılındığı bir politika düzlemi.
Kahveci, Türkiye'nin tarımsal geleceği için bu unsurların bir araya getirilmesi gerektiğini ve sadece bilimsel yatırımla değil, çiftçinin "kazancını" merkeze alan bir yaklaşımın benimsenmesi gerektiğini ifade ederek sözlerini noktaladı.
Bunlar da ilginizi çekebilir
Yaklaşık 18 Milyon Öğrenci İçin Tatil Molası Sona Erdi: Ders Zili Yarın Yeniden Çalıyor
Yaklaşık 18 milyon öğrenci için beklenen ara tatil sona erdi. Hafta sonu ile birlikte toplam 9 gün süren tatilin ardından, öğrenciler yarın (Pazartesi) yeniden ders başı yapacak.
9 saat önceİğneye Yön Veren Adam
Yazar Uğur kıymaz Yazdı: İğneye Yön Veren Adam
10 saat önceCHP İstanbul'daki Saygısızlığa Yıldız'dan Sert Tepki: "Ortak Değerlerimize Saldırı!"
Şahlanış Partisi Kurucu Genel Başkanı Mehmet Mahmut Yıldız, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İstanbul İl Başkanlığı'nın makam odasında gerçekleşen ve siyasi gündeme bomba gibi düşen "dışkı bırakılması" olayına ilişkin sert bir basın açıklaması yayımladı.
1 gün önce

